Vreemde verzoeken

Je schrijft op wat je hoort, leest en ziet, noemt een bron zodat wat je schrijft verifieerbar is, controleert of een en ander klopt bij andere bronnen en als iemand wordt aangevallen of beledigd haal je wederhoor. 
En: facts are sacred, comment is for free.
Een simpel vak, toch, journalistiek.

Toch kreeg ik deze week wat vreemde verzoeken. Gisteren nog. Een bedrijf dat informatie gaf voor een artikel mailt terug. 

Met de mededeling dat ’de directie akkoord gaat met het artikel’. Nou fijn: maar ik heb voor publicatie geen toestemming nodig van een bedrijf, politieagent, wethouder of geïnterviewde. Persvrijheid, heet dat. Als toestemming wettelijk vereist was, zou u heel wat minder onthullingen in de krant lezen.

Het bedrijf wil dat zij als bron uit het artikel wordt gehaald. Tja: beetje vreemd, leg ik ze uit. De informatie in een verhaal moet controleerbaar zijn. Niet ik zeg het, maar het bedrijf. Dus het zinnetje ’…, zegt meneer x van bedrijf y’ blijft staan.

Of dan de naam van meneer x mag worden veranderd in meneer z, hoewel ik meneer x heb geïnterviewd. Dat is een beetje raar, geven ze toe. Is meneer z daar dan mee eens? Ja, zeggen ze. Z. is de directeur. Eigenlijk mag alleen hij met de pers praten.

Volgend verzoek van het bedrijf. Of ze de foto die we laten maken vooraf mogen bekijken. Nou nee. De foto legt gewoon vast wat op dat moment te zien is. En het bedrijf heeft geen zeggenschap over welke foto in de krant komt. 

Eerder deze week een verzoek van iemand die nog geïnterviewd gaat worden, deze week. Of het verhaal gelezen mag worden voor publicatie. 

Dat doet de IJmuider Courant in principe nog wel, hoewel heel wat kranten in Nederland het niet meer toestaan. 
Het is immers alsof je de bakker aanwijzingen wilt geven hoe hij zijn brood moet bakken. Of de vuilnisman hoe hij zijn vuilnisbak moet legen. Ook journalisten zijn professionals en weten hoe ze iets het beste, duidelijkst kunnen presenteren.

Als wij iets vooraf laten lezen, is het met de vaste afspraak: alleen ter correctie van feitelijke onjuistheden. En reageren voor de deadline. Dat kan betekenen dat je daarvoor soms maar een kwartier de tijd hebt. Een krant werkt snel. 

Alleen op feitelijke onjuistheden is om te voorkomen dat iemand alleen zijn eigen verhaal, zonder checks van journalisten, in de krant krijgt. Dat er alleen maar een pr-verhaal in de krant komt. Dat een verhaal zo verzuipt in toegevoegde details, zijsporen en mitsen en maren dat het onleesbaar wordt.

Degene die het vooraf wil lezen, vraagt een vrijbrief. ,,Misschien vind ik iets over een onderwerp, maar vind ik dat later helemaal niet. Dan wil ik dat veranderen.’’ Tja. Dan blijven we bezig. Als ik vraag over hoe, waarom, wanneer, waar, wat en wie mag ik aannemen dat de antwoorden een dag erna hetzelfde zullen blijven. 

,,Misschien zeg ik iets tegen je dat ik niet mag en moet en wil zeggen. Dan wil ik dat verwijderen.’’ Tja, zeg ik: geheimen moet je mij tijdens een interview niet vertellen. Openbaarmaking is mijn vak.